Powstawanie i rozwój wydm nadmorskich zależy od tendencji rozwojowych i dynamiki brzegu morskiego. Wydmy mogą powstawać na akumulacyjnych odcinkach brzegu, gdzie obserwowany jest dodatni bilans materiału osadowego (więcej materiału jest dostarczane przez wiatr i morze niż zabierane - Ryc.1). Materiał ten z plaż dostarczany jest na zaplecze, gdzie zatrzymuje go roślinność nadmorska.
Jeżeli na brzegu wydmowym zaczynają dominować procesy erozji (deflacji i abrazji), to natychmiast jest to widoczne w morfologii wydm oraz sukcesji roślin.
Jeżeli plaże są szerokie i zasobne w materiał osadowy to powstają rozległe wydmy o łagodnie nachylonych zboczach. Na ich grzbiecie i przedpolu - na plaży górnej pojawia się coraz więcej roślin powodujących akumulację. Przyrost brzegu to jednocześnie większa ilość materiału, który po przewianiu na zaplecze może wziąć udział w rozbudowie wydm.
Jeśli brzeg przyrasta szybko, a plaża staje się coraz szersza, to roślinność pojawia się na plaży dalej od wydmy przedniej. Już tam może zatrzymywać nawiewany z dolnej części plaży piasek powodując powolny rozwój nowego wału dalej od dawnej wydmy przedniej. Wał ten powstaje wtedy dalej od dawnej wydmy przedniej niż na brzegu gdzie przyrost jest wolniejszy i rośliny na plaży pojawiają się bliżej wydmy przedniej. Tak więc im są większe odległości między poszczególnymi wałami, tym przyrost brzegu był szybszy.

Jeżeli na wybrzeżu jest mało roślinności (Ryc.2), to pod wpływem wiatru piasek jest przewiewany dalej na zaplecze (powstają wydmuchrzyska, rynny i bramy deflacyjne) lub powstaje kompleks wydm transgresywnych i wydmy wędrujące (barchany, paraboliczne) - Ryc.2 i Ryc.3. Wydmy takie na polskim wybrzeżu występują na mierzei Bramy Świny (tzw. wydmy białe I - Osadczuk 2001), na mierzei jezior Łebsko i Sarbsko oraz na mierzei Wiślanej. Są one także znane z innych wybrzeży Europy, Afryki czy Australii.

Do rozwoju tego typu wydm bardzo często przyczynia się działalność ludzka. Na wydmach, gdzie intensywna jest eksploracja turystyczna wydmuchrzyska i bramy deflacyjne są popularne. W przeszłości współcześnie utrwalone wydmy transgresywne i paraboliczne na mierzei Wiślanej, Sarbskiej i Bramy Świny oraz wędrujące na mierzei Łebskiej powstały w czasach, gdy w rozbudowujących się na wybrzeżu miastach potrzeba było do budowy domów i statków coraz więcej drewna. Wycięto wtedy lasy porastające utrwalone wydmy doprowadzając do uruchomienia procesów deflacji a w rezultacie do powstania wydm transgresywnych.