Środowisko i krajobraz wydm nadmorskich Mierzei Bramy Świny |
Świat roślinny W rozmieszczeniu roślinności mierzei decydującą role odgrywa ukształtowanie terenu. Wysoczyzny morenowe Uznamu i Wolina porastają lasy bukowe z przewagą buka (Fagus silvaticus) oraz sosen (Pinus sylvestris), sporadycznie dęby (Quercus) i brzozy (np. Betula alba). W podszycie licznie występują mszaki i porosty oraz w zależności od wilgotności podłoża inne gatunki roślin zielnych. Strome ściany klifów często pokrywają fragmenty lasu osuwające się z abradowanym podłożem lub odmienne zbiorowiska z będącym pod ochroną rokitnikiem zwyczajnym (Hippophae rhmmnoides). Wydmy mierzei to siedliska borów sosnowych występujących w różnych odmianach w zależności od stosunków
wilgotnościowych podłoża (Wojterski 1964). Przy czym suche siedliska borów w podszycie pokrywają mchy i porosty
(m.in. chrobotki) zaś wilgotne borówki i inne rośliny zielne. Wilgotne obniżenia między wydmami zajmują drzewa i
krzewy liściaste: dęby, brzozy, olchy oraz roślinność torfowiskowa. Zanim jednak na wydmach nadmorskich rozwinie się
bór sosnowy (Empetro-Nigri Pinetum) muszą zaistnieć poszczególne fazy sukcesji roślinnej od pionierskich
traw wydmowych poprzez murawy Helichrysum-Jasionetum. Bardzo często sukcesja kończy się nie na borze sosnowym,
lecz na zatrawionych wydmach turzycą piaskową (Carex arenaria). Pierwotnie powstałe wydmy będące jeszcze
w fazie akumulacji eolicznej pokrywają pionierskie rośliny kłączowe - psammofity - porastające podłoże
piaszczyste pozbawione zupełnie gleby. Ustanie akumulacji eolicznej powoduje ich obumieranie, a więc użyźnianie
podłoża, na które mogą wkraczać bardziej wymagające gatunki roślin nie tolerujących dodatkowo intensywnego zawiewania
i odwiewania przez piasek. Różny wiek sekwencji wałów wydm nadmorskich decydujący o zaawansowaniu procesów
glebowych oraz odległość od morza, czy osłonięcie od silnych wiatrów odmorskich decyduje o powstaniu pasowego
układu roślinności. Wygląda to w ten sposób, że najbliżej leżące morza wydmy pokrywają rośliny pionierskie,
trochę dalej - bardziej wymagające, a jeszcze dalej pojawiają się drzewa i roślinność borowa. Jeżeli na pierwszej
od strony morza wydmie obserwujemy bór sosnowy, to znaczy, ze pozostałe młodsze zbiorowiska roślinne zostały
zniszczone wraz z wydmami przez sztormy. Stan taki dominuje na wielu odcinkach polskiego wybrzeża. |
WNP US mgr Tomasz A. Łabuz
Wykorzystanie materiałów tylko |