Środowisko i krajobraz wydm nadmorskich Mierzei Bramy Świny |
Klimat, stosunki wodne, gleby Klimat mierzei jak i całego Pomorza Zachodniego kształtowany jest przede wszystkim przez masy powietrza polarno-morskiego.
Są to wilgotne masy powietrza znad Europy Zachodniej. W lecie powodują wzrost zachmurzenia. Zimy są łagodne i obfite
w opady także deszczu) co decyduje o morskim charakterze klimatu. Cyrkulacja atmosferyczna z zachodu decyduje o
dużej ilości wiatrów zachodnich.
W związku z zachodnią cyrkulacją nad mierzeją panują wspomniane wiatry z sektora zachodniego.
Wiatry północno-wschodnie wymuszają spiętrzenia sztormowe. Wiatry
zachodnie decydują o rozwoju wydm mierzei.
Zaś wiatry z sektora południowego przyczyniają się do rozwiewania wydm nadmorskich (zwłaszcza występujące licznie w sezonie
zimowym, gdy brak pokrywy roślinnej sprzyja rozwiewaniu wydm), a także odpływu wód - niskiego stanu morza. Dzięki temu
zimą plaże mierzei są szerokie i posiadają odmienny charakter niż plaże pozostałej części polskiego wybrzeża, gdzie wiatry
północne decydują o stale podniesionym poziomie morza przez co plaża staje się węższa - tzw. plaża zimowa. Mierzeja Bramy Świny rozwinęła się na wyspach Wolin i Uznam otoczonych od północy wodami Zatoki Pomorskie, a od
południa wodami Zalewu Szczecińskiego. Ponadto swój charakter region ten zawdzięcza trzem kanałom - rzekom łączącym zalew
z zatoką: na zachodzie Pianie oddzielającej Uznam od stałego lądu, na wschodzie Dziwnie oddzielającej Wolin od stałego
lądu oraz rozdzielającej obie wyspy Świnie i sztucznie przekopanemu Kanałowi Piastowskiemu.
Do czynników glebotwórczych zalicza się: skałę macierzystą, klimat,
wegetację,
działalność człowieka i czas. Nadrzędnym czynnikiem jest czas w raz z upływem którego rozwijają się gleby. Proces
ich powstawania jest ciągły. Powstają szybciej im środowisko ich powstawania jest kwaśniejsze, ponieważ procesy
zakwaszana stymulują tempo rozkładu minerałów.
Opis poziomów spotykanych w glebach bielicowych. A0 - poziom próchnicy nakładowej, poziom ściółki. Występuje w glebach leśnych. Powstaje z opadłych igieł, liści, obumarłych zwierząt i roślin. Poziom ten składa się z substancji organicznej i nie widzimy w nim mineralnych cząstek pochodzących ze skały macierzystej. Na glebach bielicowych pod borami ściółka ta słabo rozkłada się. A1 - poziom akumulacyjny, próchniczy odznacza się w profilu ciemniejszą barwą. W tym poziomie gromadzi się próchnica oraz składniki mineralne potrzebne do życia roślinom. A2 - poziom eluwialny - wymywania wyróżnia się jaśniejszą barwą. Kolor warstwa ta zawdzięcza wymywaniu składników mineralnych w głąb profilu. Natężenie procesu bielicowania powoduje wzrost miąższości tej warstwy. B - poziom iluwialny - wmywania zalega poniżej poziomu eluwialnego. Poziom ten cechuje ciemniejsza barwa i większa zwięzłość. Występuje on najczęściej jako poziom iluwialno-żelazowy lub iluwialno-węglanowy. Zabarwienie czerwonordzawe zawdzięcza związkom żelaza w postaci warstewek, plam lub smug. C - skała macierzysta, to podłoże, z którego lub na którym powstała gleba. Przejście z jednego poziomu do drugiego może być ostre, gdy zmiana następuje na przestrzeni 2-3cm, wyraźne - 3-5cm lub łagodne - ponad 5cm lub z zaciekami i językami różnej długości i szerokości. Gleby bielicowe powstają w klimacie umiarkowanie chłodnym i wilgotnym przy wyraźnie występującym ruchu wody do gleby. Przeważnie powstają ze skał macierzystych ubogich w węglan wapnia. Typowe gleby bielicowe tworzy roślinność lasów szpilkowych oraz lasów mieszanych przy udziale traw. Proces powstawania tego typu gleby odbywa się przy wymywaniu z górnych poziomów związków mineralnych (poziom wymycia) i przenoszeniu ich w głąb profilu (poziom wmycia). Miąższość tych poziomów świadczy o intensywności lub długotrwałości trwania procesów bielicowania. Rozmieszczenie gleb na mierzei zależy przede wszystkim od rzeźby terenu,
warunków litologicznych oraz od głębokości zalegania wód gruntowych. Istotną rolę w ich rozwoju odgrywa roślinność pokrywająca podłoże oraz czas jaki
upłynął od rozpoczęcia powstawania gleby. Gleby mierzei Bramy Świny to przede wszystkim gleby bielicowe rozwijające
się z osadów piaszczystych i piaszczysto-żwirowych, np. na piaskach wydmowych a także torfowe i bagienne
powstające w wilgotnych zagłębieniach między wydmami.
|
WNP US mgr Tomasz A. Łabuz
Wykorzystanie materiałów tylko |