ŚWINOUJŚCIE

W latach 40 w Świnoujściu dzielnica uzdrowiskowa od plaży oddzielona była jedną niską wydmą utrwalaną przez nasadzenia traw pionierskich. Niska wydma posiada klif abrazyjny świadczący o częstym podcinaniu przez morze w trakcie sztormów (na początku XX w. notowano bardzo silne sztormy w tej części Bałtyku). W części środkowej mierzei w Świnoujściu (profil amfiteatr) muszla amfiteatru znajduje się na krawędzi niskiej wydmy porośniętej sadzonkami traw. Wokół amfiteatru w kierunku wschodnim i zachodnim rozciąga się szerokie pole wydmowe z posadzoną trawą. Brak drzew i krzewów umożliwiał podziwianie morza z promenady. Sama plaża intensywnie była wykorzystywana do rekreacji przez licznych plażowiczów.
Do lat 90 w Świnoujściu na wysokości amfiteatru przyrosło około 300 m brzegu. Przez ten czas rozwinęły się dwa wały wydmowe. Na profilu amfiteatr oddzielony jest od morza dwoma wydmami, których wysokość przekracza 6 m. Drugi wał i obniżenie gęsto porastają krzewy (rokitnik i wierzby) oraz drzewa sosnowe sadzone przez Niemców w celu utrwalania wydm. Współcześnie na całym odcinku wydmowym w Świnoujściu dzielnica uzdrowiskowa od morza odgrodzona jest pasem wydmowym o szerokości 200-400m z 2 lub 4 wałami wydmowymi. Tylko pierwszy wał wydmowy od strony morza porośnięty jest przez trawy pionierskie. Plaża także współcześnie jest intensywnie wykorzystywana do rekreacji.
Zabudowa dzielnicy uzdrowiskowej praktycznie nie zmieniła się od początku wieku. Od tego czasu więcej budynków zostało zniszczonych niż zbudowanych. Natomiast w części zachodniej obszaru wydmowego w Świnoujściu, zaniedbanej w latach powojennych zlokalizowano nową inwestycję w pasie wydm pomiędzy pasem uzdrowiskowym a brzegiem. Obecnie jest ona w fazie realizacji.

MIĘDZYZDROJE

Po licznych sztormach na początku XX w. (największy w XX w. 31.12.1913 z poziomem morza 692cm, czyli prawie 2m ponad średni poziom morza) wydmy na całej długości brzegu w Międzyzdrojach były znacznie podcięte przez morze. W latach 20 jedyny wał wydmowy był niski porośnięty przez trawy pionierskie. Stan ten ukazuje profil na wysokości wartowni ratowników morskich położony we wschodniej części brzegu w Międzyzdrojach oraz fotografia z widocznymi szczątkami mola (Hartnack 1926).
W latach 30 jedyny wał wydmowy posiadał niewielką wysokość (ok. 4m) i porośnięty był plantacją traw pionierskich stabilizujących podłoże. Dzięki temu od strony promenady roztaczała się panorama na Bałtyk. Profil na wysokości amfiteatru jest reprezentatywny dla całego odcinka wydmowego w Międzyzdrojach. Sam amfiteatr znajduje się blisko krawędzi wydmy. Sam wały wydmowy jest dwuczęściowy - składa się z dawnej wydmy noszącej siady podcięcia sztormowego z początku wieku oraz z powstałej od tamtego czasu mniejszej formy wydmowej przyrastającej do starszego wału. Ponadto na zdjęciu widoczne są fragmenty mola zniszczonego przez morze oraz molo nowo wybudowane. Plaża tak jak w Świnoujściu intensywnie wykorzystywana była przez plażowiczów.
Współczesny stan wydmy nadmorskiej w Międzyzdrojach przedstawia jeden wał wydmowy w wielu miejscach znacząco podcięty abrazyjnie. Obecny kształt (od lat 90) wydma zawdzięcza silnemu sztormowi z jesieni 1995, wtedy gdy poziom morza podniósł się prawie o 2 m i w wielu miejscach znacznie podciął wydmę (na pewnym odcinku wydma została rekonstruowana i wzmocniona obiektami hydrotechnicznymi umieszczonymi w jądrze wału). Od tamtej pory niewielka akumulacja u podnóża wału była wymuszana przez posadzoną piaskownicę. Grzbiet wału (wyższego niż w latach 20 i 30 XX w.) porośnięty jest przez krzewy rokitnika, wierzby, a także przez sosny. Jedynie stok odmorski pokrywają trawy pionierskie. Współcześnie całe zaplecze wydmy w Międzyzdrojach gęsto jest porośnięte krzewami i drzewami. Porównując dawne profile ze współczesnymi wyraźnie widoczny jest niewielki przyrost szerokości brzegu jak i szerokości pasa wydm zarówno na wysokości wartowni ratowników, jak i amfiteatru. Widoczne na zdjęciu molo jest jedną z kolejnych konstrukcji powstałą w latach 60. Tak jak na początku XX w. i dziś plaża jest intensywnie użytkowana rekreacyjne. Z kolei duże zmiany zaszły w zabudowie turystycznej i osadniczej na zapleczu wydm. Dziś teren ten zwłaszcza w części wschodniej jest gęsto zabudowany przez wysokie hotele, a jeden z nich - Amber Baltic stoi dosłownie na krawędzi wydmy, gdzie już w latach 90 sztorm zagrażał jego istnieniu.

Naturalny odcinek mierzei na Wolinie.
W części środkowej Mierzei Bramy Świny pomiędzy Międzyzdrojami a Świnoujściem od początku XX w. przyrosło od 2 do kilku nowych wałów wydmowych. Tak więc brzeg znacznie poszerzyła się. Przy falochronach w Świnoujściu roczne tempo przyrostu brzegu wynosi nawet 2m (Fotointerpretacyjny Atlas Dynamiki Brzegu Zatoki Pomorskiej, red, Musielak i in., 1989). O tempie przyrostu brzegu świadczą nie tylko stare mapy i zdjęcia lotnicze ale także obecność niemieckich nadbrzeżnych umocnień wojskowych z lat 30 (cały pas wydmowy pomiędzy Międzyzdrojami a Świnoujściem był pod nadzorem wojska), które dziś od brzegu oddzielone są 2 lub 4 wałami wydmowymi (nawet 500m odległości!) gęsto porośniętymi przez las. Z kolei wydma przednia, pierwsza od strony morza widoczna na starych fotografiach porośnięta jest przez roślinność psammofilną tak jak dzisiejszy pierwszy wał. Z niemieckich badań wynika, że do dzisiejszych czasów gatunkowo roślinność ta nie zmieniła się. Natomiast wraz z przyrostem brzegu pas jej występowania przemieścił, a na dawne siedliska traw pionierskich od strony południowej wkroczył las (w wielu miejscach został tam posadzony).